کم‌ شنوایی یا در اصطلاح، اختلال شنوایی به یک نقص جزئی یا کلی در عملکرد شنوایی گفته می‌شود. اختلال شنوایی ممکن است در یک یا هر دو گوش بروز کند. همچنین این اختلال می‌تواند موقتی یا دائم باشد.

 

کودکانی که دچار مشکلات شنوایی هستند توانایی یادگیری زبان گفتاری نیز در آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد و در افراد بزرگسال هم ممکن است دشواری‌های شغلی و کاری را به همراه داشته باشد. کم‌شنوایی در برخی بیماران به ویژه افراد مسن موجب گوشه‌گیری و انزوا می شود.

چرا شنوایی نوزادان باید بررسی شود؟

تشخیص اختلال شنوایی در نوزادان و کودکان دشوار است، چرا که هنوز مهارت‌های ارتباطی در آنها به‌ خوبی رشد پیدا نکرده است. نوزادان کم شنوا بسته به میزان، نوع و شکل کم شنوایی با دشواری هایی در گفتار و زبان آموزی رو به رو می شوند. بنابراین کشف زودهنگام کم شنوایی قبل از سه ماهگی و ارائه خدمات لازم به نوزاد و خانواده او ضروری است. کودکانی که کم شنوایی آنها در مراحل ابتدایی شناسایی می شود و مداخله درمانی و توانبخشی مناسب قبل از 6 ماهگی، دریافت می کنند، از نظر رشد زبانی در سن 5 سالگی با همسالان خود برابری می کنند.

بهترین زمان دوره یادگیری گفتار و زبان تا یک سالگی و به دلیل اهمیت شنوایی در یادگیری گفتار، زمان طلایی برای انجام تست غربالگری به هنگام تا یک ماهگی، تست تشخیصی به هنگام تا سه ماهگی و مداخله به هنگام تا 6 ماهگی است.

علت های کم شنوایی نوزاد که نیاز به پیگیری دارد:

·         سابقه ازدواج های خانوادگی نزدیک در والدین نوزاد

·         سابقه وجود کم شنوایی دوران کودکی در خانواده

·         وجود مشکلات بارداری و زایمان مانند مسمومیت های دوران بارداری (دیابت یا فشارخون بالا) یا بیماری های عفونی مادر در دوران بارداری و زایمان سخت

·         وجود ناهنجاری در ناحیه سر و صورت نوزاد، وجود شکاف کام لب، ضربه به سر و گردن به همراه کاهش هوشیاری کودک

·         زردی بالا یا تعویض خون یا بستری نوزاد در بخش مراقبت های ویژه

·         وزن کم نوزاد و یا نارس بودن نوزاد

·         ابراز نگرانی والدین از کم شنوایی نوزاد یا ابراز تاخیر در تکامل زبانی شنوایی نوزاد

کودکانی که دارای فاکتورهای خطر گفته شده در زمان تولد و بعد از تولد باشند، جزو کودکان دارای عوامل خطر محسوب می شوند و این کودکان در صورت طبیعی بودن آزمون های اولیه شنوایی، لازم است بین 9 تا 12 ماهگی مورد ارزیابی تست تشخیصی شنوایی قرار گیرند.

علایم ناشی از کم شنوایی در کودکان

·         اختلال در تکلم

·         اختلال در ارتباطات جمعی

·         اختلال در رشد طبیعی گفتار و زبان

·         افت تحصیلی

·         اختلال در خواندن و نوشتن

·         تاخیر در رشد و بلوغ اجتماعی_فرهنگی

·         اختلال در یادگیری

·         بروز ناتوانی های درکی _ شنیداری

چه زمانی باید سمعک و کاشت حلزون تجویز شود؟

• به محض تشخیص اختلال شنوایی در کوتاهترین زمان ممکن باید سمعک تجویز شود. این امر به ویژه در نوزادان و کودکان خردسال از اهمیت به سزایی بر خوردار است. مهم است که کودکان خردسال برای رشد زبان و گفتار بتوانند به خوبی بشنوند. اگر کودک کم شنوای خردسال از سمعک استفاده نکند، زبان آموزی اتفاق نمی افتد و رشد و تکوین پیدا نمی کند. استفاده از سمعک یک روش معجزه آسا برای درمان قطعی آسیب شنوایی نیست، بلکه به عنوان یک «کمک» برای تقویت شنوایی در افراد مبتلا به آسیب شنوایی در بهتر شنیدن اصوات کارآیی دارد.
• کاشت حلزون، بخش های آسیب دیده یا از کار افتاده گوش داخلی را جبران می کند. این دستگاه امواج صوتی را دریافت کرده و با تبدیل آن به امواج الکتریکی، این امواج را به حلزون شنوایی منتقل می سازد و به فرد امکان می دهد تا صداها را دریافت کند.

دکتر «فریبا مرادی» مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز